Lichtwaarneming en chromaticiteit

Black Body Locus (BBL)

Lichtkleur en kleurtemperatuur maken deel uit van de kleurendriehoek. Een ander deel van de kleurendriehoek is de Plankiaanse locus. Deze staat ook bekend als de Black Body Locus (BBL) en geeft kleurtemperaturen aan (in Kelvin) en komt overeen met de werkelijke kleur van een verwarmd zwart lichaam. Hoe hoger de kleurtemperatuur, hoe meer gloeiend het lichaam is. Bij gloeilampen is de kleurtemperatuur gelijk aan de werkelijke temperatuur (°K) van de gloeidraad. Omdat moderne lichtbronnen geen gloeidraden hebben, wordt in plaats daarvan een gecorreleerde kleurtemperatuur (CCT) aangegeven. Deze wordt gemeten aan de hand van de chromaticiteit van de lichtbron waar een van de isothermen* de curve van Plank kruist. *Isotherm: een lijn die punten met dezelfde temperatuur verbindt.

Het assortiment van Fagerhult omvat armaturen met kleurtemperaturen tussen 1800 en 6500 K, waarbij de meeste 3000 K of 4000 K zijn. We leveren ook armaturen met Tunable White, waarbij de kleurtemperatuur in het bereik 2700K-6500K kan worden gekozen.

De illustratie toont hoe u de gecorreleerde kleurtemperatuur berekent. De uitgezette curve toont de kleurtemperatuur in graden Kelvin. Om een gecorreleerde kleurtemperatuur te verkrijgen, wordt de kleurtemperatuur van de lichtbron gemeten. Deze waarde ligt op een van de isothermische lijnen en de gecorreleerde kleurtemperatuur wordt ingesteld op het punt waar de lijn de curve kruist.

BBBL

Zoals u in het gedeelte hierboven over kleurtemperatuur kunt lezen, beschrijft de Planckiaanse Locus (Black Body Locus) het witte licht in de kleurendriehoek. Normaal gesproken leveren onze producten licht met een kleurencoördinaat op het snijpunt van de curve en de isothermische lijnen van kleurtemperatuur. Voor sommige toepassingen, voornamelijk bij winkelverlichting, hebben we ervoor gekozen om een specifiek kleurencoördinaat te ontwikkelen dat net onder de Planckiaanse locus (BBBL - Below Black Body Locus) ligt. Deze kleurencoördinaat werd gekozen omdat het ons nog steeds een warm wit licht oplevert (normaal 3000 K), maar ook een "witter" wit. Onze BBBL producten bieden ook een zeer goede kleurweergave (CRI > 90) en verbeteren contrasten.

Wit licht in verschillende kleurtemperaturen

Witte LEDs zijn verkrijgbaar met kleurtemperaturen van warm wit tot zeer koel (2700-8000 K). Wit licht wordt meestal gemaakt door een blauwe LED te coaten met een laag fosfor.
Een LED met een warmere kleurtemperatuur is minder efficiënt dan een LED met een koelere kleurtemperatuur omdat meer licht van de blauwe chip moet worden omgezet naar een warmere kleur.

Amber – licht in het oranje-rode spectrum

Licht heeft een duidelijke biologische impact op mensen. Onderzoek toont aan dat veel koel licht de productie van cortisol stimuleert, waardoor we alert zijn, terwijl een laag niveau met warm licht ons kalmeert. Amber is licht in het oranje-rode spectrum en een relatief nieuw concept op het gebied van verlichting. Het vermindert de productie van het stresshormoon cortisol en kan in de gezondheidszorg worden gebruikt om patiënten te kalmeren of de slaap te stimuleren.

Daglicht, of het equivalent daarvan, bevindt zich voornamelijk in het blauwe en groene deel van het spectrum. Het zet aan tot cortisolproductie. Weinig nachtlicht, of licht met veel rood, bevordert juist de aanmaak van het slaaphormoon melatonine en maakt dat we willen slapen.

De melanopische daglichtefficiëntiefactor (Melanopic Daylight Efficacy Ratio - MDER) is een factor die gebruikt wordt in verlichtingsontwerpen om de melanopische lux van de verlichtingsinstallatie te berekenen. Omdat daglicht het circadiaans ritme van de mens stuurt, is daglicht ook de referentie voor de melanopische daglichtefficiëntiefactor. Een lage daglichtefficiëntiewaarde heeft een minimale invloed op de productie van melatonine en zorgt voor een licht dat "kalmeert".

Kies een LED met een lage daglichtefficiëntiefactor voor avond- en nachtverlichting en een LED met een hogere waarde voor verlichting overdag. LED met amber heeft een zeer lage daglichtefficiëntiefactor.

Tunable white

Tunable white houdt in dat de kleurtemperatuur kan worden ingesteld tussen warm en koel licht, meestal tussen 2700-6500K. Een Tunable White LED-circuit heeft twee sets LEDs, de helft 2700 K en de helft 6500 K. Een tweekanaals driver bepaalt hoeveel elke LED zal schijnen en dus de kleurtemperatuur die door het armatuur wordt geproduceerd. Een COB kan ook Tunable White zijn, waarbij het fosfor over de chips aan de onderkant gestreept is.

RGBW

Een RGBW-armatuur kan alle kleuren leveren door licht van rode, groene, blauwe en witte LEDs te mengen. De LEDs zijn samen gemonteerd op een LED-module. Het hele systeem wordt bestuurd met een vierkanaals driver. RGBW wordt voornamelijk gebruikt bij chirurgie in operatiekamers om omstandigheden te creëren voor beter licht, voornamelijk bij kijkoperaties.